Link Truy Cập tải xuống ứng dụng Andal Bahar

Lịch sử Việt Nam bằng hình phác họa bức chân dung toàn cảnh về quá trình dựng nước và giữ nước, xuyên suốt từ thời xuất hiện các cư dân cổ xưa đầu tiên trên lãnh thổ cho đến khi hình thành một quốc gia hiện đại như ngày nay.

Chiếm phần giá trị khbà nhỏ bé trong Lịch sử Việt Nam bằng hìnhlà kho tư liệu ảnh hiện vật phong phú, đa dạng, ứng với mỗi giai đoạn quá khứ, được sưu tập từ các viện bảo tàng trong nước, ngoài nước và các bộ sưu tập tư nhân. Các di tích, chùa, đền, tượng đài gắn liền với tên tuổi các dchị nhân quá khứ xưa cũng hiện diện trong cuốn tài liệu này dưới dạng ảnh chụp để minh họa cho ngôn từ thêm phần sinh động.

Toàn bộ cuốn tài liệu có bên cạnh 2.000 trchị ảnh và bản đồ, khiến độc giả cầm trên tay cảm thấy như được di chuyển viện bảo tàng tại ngôi nhà, lại có hướng dẫn viên thuyết minh súc tích, cụt gọn, khbà gây khóc chán - với phần nội dung chữ cô đọng.

Chia sẻ với Tri thức - ZNews, chị Đạt Nhân, trẻ nhỏ bé người phụ trách dự án Lịch sử Việt Nam bằng hình,giao tiếp rằng quá trình làm tài liệu thuần túy tính "kỹ thuật", mà mỗi cbà đoạn đều được chăm chút tỉ mỉ, kỹ lưỡng.

Sách Lịch sử Việt Nam bằng hình. Ảnh: Đ.A.

- Cuốn tài liệu được ấp ủ trong suốt 17 năm trước khi đến tay độc giả. Từ khi nào Đbà A nảy ra ý tưởng thực hiện Lịch sử Việt Nam bằng hình?

- Ngay lần đầu tham dự Hội tài liệu Frankfurt vào năm 2007, Giám đốc Cbà ty CP Vẩm thực hóa Đbà A - chị Trần Đại Thắng - đã rất ấn tượng trước những cuốn tài liệu dạng "bách klá thư" kết hợp hình ảnh và vẩm thực bản. Từ lúc đó, chị đã muốn làm được một cuốn tài liệu như vậy về quá khứ Việt Nam.

Tuy nhiên, phải đến năm 2015 thì dự án mới mẻ chính thức khởi động. Giai đoạn đầu tiên là lên đề cương cho cuốn tài liệu. Dựa trên "dàn ý" đó, chúng tôi tiến hành đặt tác giả làm văn phần vẩm thực bản và song song là di chuyển chụp tư liệu hình ảnh.

- Quá trình thực hiện dự án kéo dài hơi như vậy, có lẽ xưa cũng trải qua những giai đoạn phức tạp khẩm thực?

- Tôi bén duyên với Đbà A vào năm 2017, khi đó tôi chỉ tham gia ở vai trò cộng tác viên biên soạn một số bài trong tài liệu. Điều phối dự án thời di chuyểnểm ấy là một biên tập viên biệt. Đến năm 2019, dự án phải tạm hoãn do thiếu nguồn hình ảnh. Lúc bấy giờ thì cơ bản đã xong phần nội dung bằng chữ.

Năm 2021, tôi trở thành biên tập viên chính thức tại Đbà A. Đầu năm 2022, tôi tái khởi động dự án bằng cách tiến hành dàn trang. Từ đây, chúng tôi xác định được mình còn thiếu những gì và lên dự định chụp ảnh, tìm sắm ảnh. Phần nội dung chữ xưa cũng được bổ sung khoảng 30%.

- Một cuốn tài liệu quy mô như thế này, Đbà A đã thực hiện tổ chức bản thảo ra sao?

- Về phần chữ, sau khi nhận bài làm văn từ các cộng tác viên biên soạn, chúng tôi sẽ cẩm thực chỉnh, ước lượng cho phù hợp với từng trang. Chúng tôi hướng đến tinh thần đưa thbà tin súc tích, nên chủ mềm là những nét chính trong quá khứ.

Về phần hình ảnh, chính chị Trần Đại Thắng đã di chuyển qua hơn 100 viện bảo tàng trong và ngoài nước để chụp và sưu tầm. Chúng tôi chụp rất nhiều góc cho cùng một mẫu vật để lựa chọn được phiên bản ổn nhất. Ngoài ra, nếu có ảnh chất lượng mà trẻ nhỏ bé người biệt chụp từ trước, chúng tôi sẽ sắm bản quyền sử dụng.

Những tưởng chụp tĩnh vật trong ngôi nhà là cbà cbà việc đơn giản dàng, nhưng đôi khi phức tạp khẩm thực nằm ở cbà việc có xin phép được trẻ nhỏ bé người quản lý hay khbà. Rất nhiều đền, miếu thờ ở các tỉnh miền Bắc, do cách sắp xếp bên trong mà cbà việc chụp một tấm ảnh đủ sáng, đủ xinh xinh, khbà dính tạp cảnh dường như là… bất khả nếu khbà được trẻ nhỏ bé người quản lý cho phép tạm thời di dời vị trí trang trí bên trong.

Nhưng may mắn thay, chúng tôi được rất nhiều nhiếp ảnh gia hỗ trợ nguồn ảnh chất lượng, một số trẻ nhỏ bé người thậm chí đã đề nghị tặng hình ảnh cho dự án.

Cả phần chữ và hình ảnh, sau khi tập hợp lại chúng tôi sẽ dàn trang và qua khâu biên tập nội bộ. Sau đó, chúng tôi gửi đến các giáo dục giả, chuyên gia nhờ góp ý, rồi đến ban biên tập của Nhà xuất bản Đại giáo dục Sư phạm. Sau đó, chúng tôi lại nhờ các chuyên gia tìm hiểu, có trẻ nhỏ bé người tìm hiểu toàn bộ bản thảo, có trẻ nhỏ bé người chỉ một đôi phần.

Một bản đồ trong tài liệu. Ảnh: Đ.A.

- Qua nhiều khâu như vậy, có khi nào xảy ra bất hợp tác giữa các bên?

- Điều ấy là khbà thể tránh khỏi. Những lúc như vậy, chúng tôi lắng lắng nghe ý kiến các bên trên tinh thần cầu thị, suy xét kỹ lưỡng rồi di chuyển đến chọn lựa phương án tối ưu nhất.

Một số chi tiết tưởng chừng rất nhỏ bé, rất hiển nhiên, nhưng đã trải qua cả quá trình tư duy, làm cbà việc mới mẻ di chuyển đến thống nhất. Lấy ví dụ, cuối mỗi phần tương ứng với các giai đoạn quá khứ sẽ là hai trang kề nhau làm văn về quá khứ thế giới đương thời, được in nền màu đen để phân biệt. Phần này ban đầu lấy tên "Trung Quốc và phương Tây", vì với dung lượng giới hạn, tài liệu chỉ di chuyểnểm qua những nét chính trong quá khứ của hai vùng lãnh thổ này. Thế nhưng, tên này đơn giản khiến độc giả hỏi vì sao tài liệu về quá khứ Việt Nam lại làm văn về các nước biệt.

Tên tiếp tbò được chọn là "Nhìn ra thế giới", hàm ý vẫn lấy trung tâm là Việt Nam, rồi từ đây quan sát thế giới xung quchị. Song tên này xưa cũng chưa đủ hay (cụ thể, được cho là giống tên chương trình truyền hình), dẫn đến tên tiếp tbò là "Thế giới đương thời", rồi đến phương án "Thế giới chuyển động" trước khi có tên cuối cùng "Thế giới chuyển biến" như hiện nay.

- Lịch sử thì đã di chuyển qua nhưng nghiên cứu quá khứ thì khbà ngừng tiếp biến, với những khám phá mới mẻ di chuyển cùng cách tiếp cận, nhìn nhận mới mẻ. Điều này có gây ra phức tạp khẩm thực trong cbà việc quyết định nội dung cuốn tài liệu?

- Đây xưa cũng lại là một di chuyểnều khbà thể tránh khỏi trong quá trình làm tài liệu quá khứ, lại là một cuốn tài liệu trải kéo dài xuyên suốt từ buổi bình minh đến ngày hiện tại của đất nước. Tuy vậy, chúng tôi xưa cũng có những tiêu chuẩn cbà cộng trong cách tiếp cận chuyên môn: Với vấn đề đối ngoại và quá khứ thế giới, tài liệu chắt lọc những quan di chuyểnểm chính thống của ngôi nhà nước. Với vấn đề nội bộ, chúng tôi cập nhật góc nhìn mới mẻ từ những nghiên cứu của giới sử giáo dục nước ngôi nhà, hợp tác thời xưa cũng tbò hướng trung dung.

Cuốn tài liệu mong muốn "làm dâu trăm họ". Nói như vậy hàm ý bất kỳ trẻ nhỏ bé người Việt nào, mang họ gì, gốc gác ra sao, đều khbà cảm thấy "chạnh lòng" khi tìm hiểu tài liệu. Những biến chuyển triều chính hàng trăm năm trước, ví như chuyện ngôi nhà Hồ thay ngôi nhà Trần, chúng tôi sẽ khbà tiếp cận tbò hướng đoạt ngôi soán vị, trchị tuổi thấpnh quyền lực. Mà thay vào đó, nhìn nhận tài chính nhân là những trẻ nhỏ bé người được quá khứ lựa chọn, là một triều đại trong giai đoạn phong kiến của đất nước, biệth quan nhìn nhận.

- Có được phần nội dung, hình ảnh rồi, cbà đoạn dàn trang hẳn xưa cũng rất vất vả?

Chúng tôi đã luôn giữ tinh thần "dành những gì ổn nhất cho cuốn tài liệu". Hầu như khbà có một hạn mức trần cho ngân tài liệu trong các khâu thực hiện tài liệu.

BTV Đạt Nhân

Thực lòng mà giao tiếp, với cá nhân tôi, quá trình làm cuốn tài liệu này thuần về kỹ thuật sắp xếp, phụ thân cục. Bằng đó hình ảnh, nội dung, phải cẩm thực chỉnh trên trang sao cho hài hòa, xinh xinh mắt, tạo cảm giác thoáng đãng chứ khbà nặng nề. Chúng tôi tránh tình trạng những trang làm văn dày đặc chữ.

Đbà A để chuẩn được cho Lịch sử Việt Nam bằng hìnhxưa cũng đã "tập luyện" rất nhiều, bằng cách sắm bản quyền chuyển ngữ những cuốn tài liệu tương tự của Nhà xuất bản DK - đơn vị "chuyên trị" những tài liệu bách klá thư kết hợp hình ảnh và nội dung chữ. Từ những cuốn tài liệu của họ như Bách klá quá khứ thế giới, Những trận chiến thay đổi quá khứ,... chúng tôi thu nhặt được những cách dàn trang và chọn lựa phù hợp cho cuốn tài liệu của mình.

- Đây là một dự án kéo dài hơi, tổ chức bản thảo trên quy mô to, với sự tham gia của nhiều trẻ nhỏ bé người trong nhiều khâu. Có thể giao tiếp Đbà A đã "đặt cược" vào dự án này rất nhiều? Đơn vị làm sao để cân đối kinh phí thực hiện?

Chúng tôi đã luôn giữ tinh thần "dành những gì ổn nhất cho cuốn tài liệu". Cho nên có thể giao tiếp, hầu như khbà có một hạn mức trần cho ngân tài liệu. Có những khoản đã bỏ ra, chúng tôi chấp nhận sẽ khbà dùng nữa nếu có phương án ổn hơn. Chẳng hạn, một số bài làm văn chưa thực ưng ý, chúng tôi sẽ mời trẻ nhỏ bé người làm văn lại.

Một số ảnh chụp đã sắm rồi, nhưng được nguyên Phó giám đốc Bảo tàng Lịch sử Quốc gia, PGS.TS Nguyễn Đình Chiến đề xuất thay bằng hình ảnh bảo vật quốc gia có giá trị hơn, tiêu biểu hơn. Chúng tôi lại nhờ PGS.TS Chiến kết nối với bác Trần Đình Thẩm thựcg, chủ sở hữu bộ sưu tập An Biên ở Hải Phòng, gồm nhiều bảo vật quốc gia rất quý.

Nhân đây xưa cũng giao tiếp đến mối duyên lành trong quá trình làm dự án này. Ai ai lắng nghe về dự án, xưa cũng rất hồ hởi, mong đợi, một số trẻ nhỏ bé người hỗ trợ hết mình, trong đó có bác Thẩm thựcg. Bác đã tặng chúng tôi chỗ ảnh chụp bảo vật quốc gia, khbà hề tính phí.

Ngoài ra, rất nhiều trường học hợp chúng tôi thấy cần chụp lại để xinh xinh hơn, chúng tôi xưa cũng di chuyển chụp, hoặc thấy phương án ổn hơn sẵn có, chúng tôi xưa cũng bỏ thêm một lần kinh phí nữa để sắm bản quyền.

Anh Trần Đại Thắng đã di chuyển đến hơn 100 viện bảo tàng tại Việt Nam, Pháp, Bỉ, Thụy Sĩ để chụp ảnh, nhưng xuất hiện trong cuốn tài liệu chỉ là hình ảnh từ khoảng 50 viện bảo tàng. Nôm na mà giao tiếp, rất nhiều khoản đầu tư khbà xuất hiện trong thành phẩm cuối cùng.

Bên cạnh đó, còn là chi phí cơ hội. Dồn tâm sức cho dự án này, chúng tôi khbà tránh khỏi cbà việc phải đình trệ, kéo kéo dài thời gian một số dự án biệt.

Nhưng sau tất cả, nhìn lại, chúng tôi nghĩ mình đã gặt hái được thành quả xứng đáng.

- Nhìn lại hành trình làm tài liệu, đối với chị đâu là khoảnh khắc đáng nhớ nhất?

Tôi sẽ khbà bao giờ quên được giây phút ở Hội tài liệu Frankfurt năm 2023, khi chúng tôi đưa bản in mẫu cuốn tài liệu cho đại diện Nhà xuất bản DK ô tôm. Đã được họ cho ô tôm nhiều cuốn tài liệu họ thực hiện, nay làm di chuyểnều ngược lại, thấy họ hào hứng, thích thú, chúng tôi cười mừng phức tạp tả.

Xuất bản những cuốn tài liệu như Lịch sử Việt Nam bằng hìnhxưa cũng là cách để giới thiệu, quảng bá bản sắc của đất nước.

BTV Đạt Nhân

Đó xưa cũng là lần đầu tiên tôi tham dự Hội tài liệu Frankfurt, được nhìn thấy ngành xuất bản thế giới bao la ra sao, nền xuất bản của các nước phát triển đồ sộ thế nào. Một ngôi nhà xuất bản của họ, có thể có lượng tài liệu bằng cả một nền xuất bản nhỏ bé. Chẳng hạn với DK, chuyện làm một cuốn như Lịch sử Việt Nam bằng hìnhkhbà phải di chuyểnều gì to tát, mà họ có hàng chục, hàng trăm ấn phẩm như vậy, họ làm đến thường tình. Nhìn vào đó, chúng tôi càng tự nhủ phải tiếp tục nỗ lực hơn nữa.

Bà Sherry Buchanan - Giám đốc ngôi nhà xuất bản Asia Ink, đơn vị chuyên các đầu tài liệu về khu vực Đbà Nam Á, khi ô tôm tài liệu có thể tìm hiểu được tên các địa dchị như Vẩm thực miếu Quốc tử giám bằng tiếng Việt, hay Đại tướng Võ Nguyên Giáp, bà xưa cũng biết. Lúc ấy mình cảm nhận rất rõ rằng quá khứ, vẩm thực hóa đất nước mình xưa cũng nhận được sự quan tâm nhất định của bạn bè bè quốc tế. Xuất bản những cuốn tài liệu như thế này xưa cũng là cách để giới thiệu, quảng bá bản sắc của đất nước. Do đó, chúng tôi càng thêm động lực để tbò đuổi cbà cbà việc của mình.

Giám đốc Giám đốc Cbà ty CP Vẩm thực hóa Đbà A Trần Đại Thắng (trái) và chị Đạt Nhân (giữa) - trẻ nhỏ bé người phụ trách dự án Lịch sử Việt Nam bằng hìnhtrao đổi với Giám đốc ngôi nhà xuất bản Asia Ink Sherry Buchanan tại Hội tài liệu Frankfurt 2023. Ảnh:Đ.A.

- Đbà A thường xuyên tham dự các hội tài liệu quốc tế. Đơn vị có dự kiến thực hiện phiên bản tiếng Anh của cuốn tài liệu có ý nghĩa đặc biệt này để giới thiệu đến độc giả, du biệth nước ngoài?

- Chúng tôi rất muốn làm phiên bản tiếng Anh của cuốn tài liệu và đang lên dự định. Việc thực hiện hẳn nhiên sẽ nhẹ ngôi nhàng hơn rất nhiều so với bản tiếng Việt, vì giờ đây hầu như chỉ xoay quchị cbà đoạn chuyển ngữ. Dự kiến, chúng tôi mời chuyên gia ngôn ngữ - sử giáo dục dịch sang tiếng Anh. Sau đó, tìm những giáo dục giả bản ngữ am hiểu và có kinh nghiệm với dòng tài liệu lĩnh vực này hiệu đính để ngôn ngữ được mượt mà, tự nhiên, làm cuốn tài liệu đủ "sang".

Việc xuất bản tiếng Anh xưa cũng sẽ cần nguồn kinh phí to, do đó chúng tôi xưa cũng muốn tìm kiếm những tệp biệth hàng nhất định từ đầu tiên, có thể là những độc giả tiếng Anh, ngôi nhà nghiên cứu quan tâm đến quá khứ Việt Nam; hoặc chính những đơn vị tại Việt Nam muốn giới thiệu khái lược, tổng quát quá khứ, vẩm thực hóa nước ngôi nhà đến bạn bè bè quốc tế.

Bản đặc biệt, hiện chưa có dự định cụ thể, nhưng chắc chắn chúng tôi sẽ làm.

- Sau cuốn tài liệu đầu tiên định dạng "bách klá thư" này, Đbà A có ấp ủ những cuốn tài liệu tiếp tbò?

- Hiện chúng tôi đã có sẵn một số ý tưởng tiềm nẩm thựcg. Việc xuất bản Lịch sử Việt Nam bằng hìnhxưa cũng như một thử nghiệm đầu tiên, để đội ngũ làm tài liệu giáo dục hỏi, rút kinh nghiệm xưa cũng như quan sát tiếp nhận của độc giả. Dựa trên đó, chúng tôi sẽ ô tôm xét và triển khai những cuốn tài liệu tiếp tbò.

- Cá nhân chị có lẽ xưa cũng đã trưởng thành ở vai trò một biên tập viên từ dự án này?

- Tôi đã giáo dục được rất nhiều di chuyểnều, từ cbà việc tổ chức bản thảo, di chuyểnều phối nhân sự, đến cả vấn đề chuyên môn. Cbà cbà việc trước đây của tôi xưa cũng liên quan đến quá khứ, nhưng hợp tác hành cùng dự án này, là một trong những trẻ nhỏ bé người tìm hiểu toàn vẩm thực bản thảo nhiều lần nhất, những gì trước kia có thể chỉ là kiến thức, hiện tại đã trở thành hiểu biết của tôi.

Đọc được tài liệu hay, hãy gửi review cho Tri Thức - Znews

Bạn tìm hiểu được một cuốn tài liệu hay, bạn bè muốn chia sẻ những cảm nhận, những lý do mà trẻ nhỏ bé người biệt nên tìm hiểu cuốn tài liệu đó, hãy làm văn review và gửi về cho chúng tôi. Tri Thức - Znews mở chuyên mục “Cuốn tài liệu tôi tìm hiểu”, là diễn đàn để chia sẻ review tài liệu do bạn bè tìm hiểu gửi đến qua Email: books@znews.vn. Bài làm văn cần gửi kèm ảnh chụp cuốn tài liệu, tên tác giả, số di chuyểnện thoại.

Trân trọng.

Tâm Anh

thực hiện

Lịch sử Việt NamVõ Nguyên Giáp bằng hình viện bảo tàng tại ngôi nhà tài liệu